Beleidsplan 2021 – 2025

De Vereniging vindt het belangrijk dat de inwoners van de gemeente Ede kennis hebben c.q. krijgen van de geschiedenis van Ede. Dat geldt zowel voor onderwerpen op het gebied van landbouw, bosbouw en industriële ontwikkeling, als voor het ontstaan en de afbouw van het garnizoen. En voor de ontwikkeling van dorp naar stedelijk met voorzieningen zoals onderwijs, theater en winkelbestand. Laten zien hoe Ede zich van een heidedorp met een grote kerk als een soort grenspaal tussen het bisdom Utrecht en de hertog van Gelre heeft ontwikkeld tot een bloeiende 100.000+ gemeente en nu bij de 30 grootste gemeenten van Nederland hoort.

De Vereniging is een onafhankelijke ledenorganisatie. Ze werd opgericht in 1924 door een zevental in historie geïnteresseerde notabelen die in maandelijkse bijeenkomsten hun onderzoeken bespraken. Eén van hun eerste acties was gericht tegen het toen, dus in 1924/25, bestaande onzalige plan om huizen op de Trapakkers te bouwen. Aandacht voor monumenten en immaterieel erfgoed blijft ook in de 21e eeuw onverminderd nodig.

Inwoners van Ede zullen altijd interesse houden in de ontwikkeling en geschiedenis van hun stad of dorp en daarom worden en blijven mensen lid van de Vereniging. Bijzonder wordt hoe we in dit digitale tijdperk met internet als onmeetbare kennisbron invulling gaan geven aan: “het verzamelen, bewaren en (laten) beheren van wat van belang kan worden geacht voor de geschiedenis van Ede” (statuten art 2.2-b)

De Vereniging zet zich in voor het behoud van bestaand en nieuw cultureel erfgoed. Wij doen dat door bij te dragen aan visieontwikkeling van de Gemeente, door het bewaken van de staat van monumenten en het voordragen van cultureel erfgoed als Gemeente- of Rijksmonument en door het ondersteunen van daarop gerichte acties van bewoners van Ede.

Met het Historisch Museum Ede (HME) bestaat nauwe samenwerking. Het HME beheert het grootste deel van de collectie van de Vereniging en stelt exposities samen. De Vereniging beheert de bibliotheek en de documentatie.

De Vereniging hecht belang aan goede samenwerking met alle andere erfgoedorganisaties in de gemeente. Cultura Erfgoed heeft een belangrijke rol in de samenwerking en facilitering met de erfgoed organisaties in de gemeente Ede.

In 2009 werd de Vereniging Oud Ede gesplitst in een Vereniging en de Stichting Historisch Museum Ede. De collectie bleef in eigendom van de Vereniging; de organisatie van exposities en het beheer van alle objecten, schilderijen en het audiovisuele materiaal werd de taak van het HME.

In 2016 moest het HME haar museum sluiten nadat zij in 2015 werd geconfronteerd met zowel een grote huurverhoging door NS-vastgoed als met gemeentelijke bezuinigingen. Het HME ging met medewerking van de gemeente naar Cultura en bleef haar taak vervullen met specifieke exposities op deelonderwerpen en door educatie aan de jeugd. Nabij de Telefoonweg werd een nieuw depot in gebruik genomen. In 2018 werd het erfgoedcentrum Cultura Erfgoed geopend met het HME, Gemeente (Archeologie en Archief) en Cultura als dragende partners. De Vereniging is, met het Platform Militaire Historie Ede, betrokken als kernpartner.

De Vereniging heeft in 2018 haar bibliotheek, met hulp van de Steunstichting, vanuit het gemeentearchief verplaatst naar Cultura Erfgoed. Onze bibliotheek kan daar worden bezocht. Onze boeken zijn als unieke exemplaren, die veelal ook uit de handel zijn, niet geschikt om uit te lenen. Als toekomstperspectief zien wij in de verte schemeren dat onze boeken worden gedigitaliseerd zodat iedereen ze als E-boek kan lezen. Bij enkele boeken is dat inmiddels het geval.

De Vereniging is in 2019 opnieuw lid geworden van de Coöperatie Erfgoed Gelderland.

Er is een flinke start gemaakt met het digitaliseren van onze documentatie.
De website is technisch vernieuwd en heeft nieuwe rubrieken. De Zandloper is doorzoekbaar, er is toegang tot de catalogus van de bibliotheek en dat deel van onze collectie dat is gedigitaliseerd etc.

De Vereniging:
De Vereniging Oud Ede is een ledenorganisatie. Ieder jaar legt het bestuur in de Algemene Leden Vergadering verantwoording af met een inhoudelijk en financieel jaarverslag met daarbij de begroting.
Het ledental van de Vereniging is de laatste jaren heel geleidelijk geslonken. Eind 2020 kent de Vereniging ruim 650 leden. Wij blijven ernaar streven om de daling met een jaarlijkse ledenwerfactie om te zetten in groei van het ledental.
Gelukkig is de Vereniging financieel nog steeds een gezonde organisatie.

Leden van de Vereniging ontvangen De Zandloper vier keer per jaar ontvangen als een gedrukt blad. Om de leden een voordeel te geven worden Zandlopers pas een jaar na uitgave op de website geplaatst.
De Vereniging organiseert drie lezingen en één excursie per jaar. De excursie is exclusief voor leden en hun partner. Bij lezingen zijn echter ook niet-leden welkom, mogelijk als kennismaking met en verleiding om lid te worden van de Vereniging.

Leden worden voor de ALV uitgenodigd via De Zandloper en/of per (elektronische) post. Voor lezingen en de excursie worden leden uitgenodigd via De Zandloper en per elektronische post. De Vereniging heeft in haar AVG-protocol vastgelegd dat E-mailadressen alleen voor verenigingsdoeleinden worden gebruikt. Ons protocol staat op de website. Onze activiteiten staan verder vermeld op www.oudede.nl en de eigen Facebookpagina: www.facebook.com/groups/OudEde .
Om de portokosten laag te houden is het dus belangrijk om een actueel E-mailadressen bestand van de leden te onderhouden.

Het bestuur van de Vereniging bestaat uit: de voorzitter, de secretaris, de penningmeester en algemene bestuursleden. Een bestuur van tenminste 5 leden is voor een goede besluitvorming optimaal en hier wordt dan ook naar gestreefd.

Onder de taken van het bestuur valt het beheer van de penningen, ledenadministratie en het secretariaat waaronder de (digitale) archivering van de Vereniging, het organiseren van ledenvergaderingen, lezingen en de jaarlijkse excursie, afstemming met het HME en contact onderhouden met andere erfgoedorganisatie. De ledenadministratie wordt bijgehouden door onze vrijwillige ledenadministrateur. Het bestuur heeft natuurlijk ook contact met de gemeente of de media over alles wat de Vereniging van belang vindt, zoals de zorg voor monumenten en de cultuurhistorisch belangrijke landschappen.

De vereniging verwerft het grootste deel van haar inkomsten uit contributies en donaties. Verder zijn er nog inkomsten uit de advertenties in De Zandloper, rente en verkoop (2e hands) boeken. Een enkele keer ontvangt de vereniging een erfenis. De Vereniging heeft de ANBI-status, hierdoor zijn contributies en donaties aan de vereniging onder voorwaarden aftrekbaar bij de inkomstenbelasting.

De inkomsten worden gebruikt voor de jaarlijkse kosten zoals het uitgeven van De Zandloper of het organiseren van lezingen en een excursie. Daarnaast worden reserves opgebouwd voor de collectie, (uitgave van) boeken en voor het 100-jarig bestaan van de Vereniging. Jaarlijks wordt verantwoording over de financiën afgelegd aan de kascontrolecommissie gevolgd door het presenteren en toelichten van de jaarrekening op de Algemene Leden Vergadering. Onze jaarverslagen publiceren wij op de website.

De samenwerking met het HME blijft intensief. De statuten van het HME stellen dat de Vereniging de meerderheid van het aantal bestuursleden in de Stichting benoemd. Wij sluiten niet uit dat er op termijn een vorm van personele unie komt tussen leden van het bestuur van de Vereniging en het bestuur van de Stichting HME.

In 2024 bestaat de Vereniging 100 jaar. Het 90-jarige jubileum hebben we gevierd met de uitgave van het boek: “Geen Dorp, geen Stad, maar ….EDE!” Om een eeuw Vereniging Oud Ede te vieren wordt hiervoor tot en met 2024 geld gereserveerd… Hoe we dit eeuwfeest vieren zal nog blijken. Reeds nu is een werkgroep actief met het voorbereiden van een film over 100 jaar Vereniging en Ede.

Digitalisering:

Met de nieuwe website is een belangrijke stap gezet. De Vereniging werkt verder hard aan het digitaliseren van onze omvangrijke documentatiecollectie. Voor de krantencollectie willen we samen met het gemeentearchief aansluiting zoeken bij de geweldige collectie Delpher.
De opslag van onze films en video’s op eigentijdse datadragers wordt een opgave voor deze periode, evenals het vervolgens veilig opslaan en verversen als nieuwe dragers gangbaar worden.

De website van de Vereniging:
De vernieuwde website, www.oudede.nl is nu ook op tablets en smartphones te volgen. De website kan een belangrijk instrument voor uitwisselen van informatie worden. Het is nu de vindplaats voor alle objecten van de Vereniging waaronder de foto’s. Dat kan door een mooie wisselwerking en link met de Collectie Gelderland. Op de site staan alle nummers, ouder dan een jaar, van De Zandloper en zijn nu bovendien doorzoekbaar. Er is een aparte rubriek met de titels van onze boeken in de bibliotheek met daarnaast het aanbod van nieuwe en tweedehandsboeken boeken over of uit Ede. Ons bestand E-boeken is nog klein maar al wel met mooie titels. De website wordt na digitalisering van onze omvangrijk documentatie de vindplaats van ongeveer 10.000 historische documenten over de gemeente Ede. Deze kunnen – indien gedigitaliseerd – via de site opgevraagd worden, de rest is in te zien in de studiezaal van het gemeentearchief. De komende jaren richt het bestuur zich op het verder uitbouwen en het actueel houden van de website.

Onze facebookpagina www.facebook.com/groups/OudEde is ook gemakkelijk via een link op de website te bereiken. De afgelopen jaren is het aantal volgers aanzienlijk toegenomen. Wij vinden het belangrijk dat deze pagina een platform is voor de geschiedenis van Ede en de gebeurtenissen in en om de Vereniging. Het bestuur ziet graag dat de leden van de Vereniging actief gebruik maken van de mogelijkheden van deze Facebook-groep. Het blijkt daarbij nodig dat we enkele spelregels hanteren.

Werkgroepen:
De Vereniging blijft met zelfstandige werkgroepen werken.
Onze vaste werkgroepen zijn nu:
1. De werkgroep Bibliotheek. Zij beheert (beschrijft, rubriceert, etc.) alle boeken en documenten van de Vereniging.
2. De redactie van De Zandloper is zowel onafhankelijk als onontbeerlijk voor ons blad. De redactie beoordeelt artikelen op inhoud, leesbaarheid, lengte, etc. De redactie kent een eigen statuut, waarvan de essentie is, dat redactie en auteur gezamenlijk tot een oplossing komen, mocht er verschil van inzicht zijn.
3. De werkgroep Monumenten draagt eraan bij dat monumentale gebouwen, monumenten en karakteristieke plekken in Ede waardering krijgen en zo mogelijk behouden blijven. Een belangrijke taak van de werkgroep is tevens om met de gemeente en het comité Open Monumenten Dag de jaarlijkse Open Monumenten Dag te organiseren.
4. De werkgroep Geschiedenis is opgericht om onderzoekers/auteurs desgevraagd te steunen in hun onderzoek. Vooral bij meer diepgravende studies is het voor een onderzoeker stimulerend als hij kan reflecteren. We streven naar verbreding en meer publicaties vanuit deze werkgroep.
5. De werkgroep VOE 100 jaar werkt aan een film over 100 jaar VOE en de ontwikkeling van Ede.

Het bezit van de Vereniging:
Behalve de bibliotheek en de documentatie is het museale bezit van de Vereniging in beheer bij het HME. Het HME heeft museale erkenning van de landelijke Museumvereniging en heeft een actueel collectieplan. Op basis van dit plan wordt door de Vereniging en het HME bekeken of er voorwerpen afgestoten kunnen worden, waarbij de richtlijnen van het LAMO (Leidraad Afstoting Museale Objecten) worden gevolgd ( www.Lamo.nl ). In 2019 is het bestuur door de ALV gemandateerd om objecten uit onze verzameling af te stoten. Afgesproken is dat in lijn met het LAMO de leden als eerste de keus krijgen om een “te ontzamelen” object te kopen.

Het HME spant zich in om ons museale bezit te benutten in wisselexposities voor het tastbaar maken van verhalen uit en over Ede. Dat gebeurt in de tijdelijke en vaste expositieruimtes in Cultura (Erfgoed) en waar mogelijk op pop-up locaties. Het gegeven dat Cultura een openbare ruimte is geeft als beperking dat bij een expositie de veiligheid van objecten tegen diefstal/vernieling niet is gewaarborgd. Indien er mogelijkheden opdoemen om toch ook een meer permanente expositieruimte als (mini)museum te verwerven of te benutten, dan zal de Vereniging daarop inspelen.

De bibliotheek van de Vereniging is gevestigd in Cultura Erfgoed. De Vereniging leent geen boeken uit, wel kunnen alle boeken worden ingezien. Enkele boeken zijn beschikbaar als E-boek. Uitbreiding daarvan is afhankelijk van beschikbare vrijwilligers voor het intensieve handwerk van bladzijde op bladzijde scannen.

In het gemeentearchief vindt een deel van de collectie van de Vereniging een veilige opslagplaats. Het gaat met name over onze documentatie, kranten, kaarten, foto’s en dia’s en enkele kwetsbare zeer oude boeken. De collecties van de Verenigingen zullen duidelijk gemarkeerd worden en de overeenkomsten met het gemeentearchief inzake het bewaren van onze collecties worden in 2021 vernieuwd.

De Vereniging heeft diverse boeken uitgegeven. Sommige boeken zijn nog te koop via Cultura Erfgoed. Hiernaast streven wij ernaar om boeken over Ede die mensen kwijt willen aan te nemen en die bij dubbeling opnieuw, via onze website, aan te bieden.

Voor onze taak om te verzamelen en bewaren van wat van belang kan zijn voor de geschiedenis van Ede ontvangen wij naast boeken uit of over Ede graag schenkingen van mensen die hun zolder opruimen, of anderszins privé ontzamelen. Voor de Vereniging blijft het daarbij telkens een afweging van wat bewaard moet worden en wat vooral zorgt voor een te vol depot zonder reële expositiemogelijkheid.

De Vereniging verwacht ook de komende jaren met behulp van haar vrijwilligers bij te dragen aan kennis over en bewustwording van het vele Erfgoed in Ede. Gebouwen, landschappelijk of funerair, cultureel en verhalen. Een stad zonder verleden is immers een stad zonder ziel.
                                                                        -o-o-o-